مدرسه علمیه نورآباد لرستان

2- روز غدیر؛ در بازگشت از حجه الوداع، خداوند بر پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم، چنین وحى فرستاد: یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْكَ مِنْ رَبِّكَ‏[4]؛ «اى پیامبر! آن چه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده، ابلاغ كن» و پیامبر نیز در غدیر خم دستور خدا را ابلاغ كرد و در میان جمعیت انبوه مسلمان، دست على را گرفت و به مردم نشان داد و فرمود: «من كنت مولاه فهذا ولیه»[5]. آن‏گاه، خداوند به پیامبرش، چنین بشارت داد: الْیَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِینَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْكُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِیناً[6]؛ «امروز، دین شما را برایتان كامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم و اسلام را براى شما (به عنوان) آیینى برگزیدم».

امیرمۆمنان علیه السلام، داراى فضایل فراوانى است كه مخصوص اوست و روایاتى از زبان مبارك رسول خدا علیه السلام درباره حضرت نقل شده است كه همه مى‏توانند امر جانشینى را روشن كنند. حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم مى‏فرمود:

1- «انَا دارُ الحِكمَةِ و علىٌّ بابُها[7]؛ من سراى حكمت و علم هستم و على صلی الله علیه و آله و سلم، دروازه آن».

2- «واقضاهُم علىُ‏بنُ ابیطالب‏[8]؛ آگاه‏ترین شخص به قضاوت، حضرت على علیه السلام است».

3- «انَّ علیاً مِنى و انَا مِنْهُ و هو ولىُّ كلِّ مۆمنٍ بَعدى‏[9]؛ على از من است و من از او و او بعد از من، ولىّ هر مۆمنى است».

بنابراین، شیعه معتقد است كه خلافت، یك منصب الهى است و تعیین آن هم از جانب خداست؛ زیرا علم به این‏كه چه كسى شایستگى این مقام را دارد، از قدرت غیر خداوند و فرستادگانش خارج است. از این رو، ابوبكر نمى‏تواند خلیفه منصوب پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم باشد؛ زیرا خلافت او، نه با شورا بود و نه با إجماع مسلمانان صورت گرفت. جمعى از علماى اهل سنت، همانند ابویعلى حنبلى‏[10]، غزالى‏[11] و محى‏الدین عربى‏[12]، وجود هر گونه اجماعى را براى خلیفه اول اساساً انكار كرده، بلكه آن را غیر لازم دانسته‏اند! از این رو، مى‏توان مدعى شد كه خلافت ابوبكر، یك انتصاب است؛ البته نه از سوى خدا و رسولش؛ بلكه فقط با اشاره و رأى یك نفر و آن هم عمربن الخطاب.

پی نوشت:

[1] . مائده( 5)، آیه 55.

[2] . الكشاف، ج 1، ص 649.

[3] . الارشاد، ج 1، ص 7.

[4] . مائده( 5)، آیه 67.

[5] . سنن الترمذى، ج 5، ص 591.

[6] . مائده( 5)، آیه 67.

[7] . علامه حلى، نهج الحق، ص 236.

[8] . بحارالانوار، ج 40، ص 193.

[9] . سنن الترمذى، ج 5، ص 591.

[10]. ر. ك: ماوردى، الاحكام السلطانیة، ص 33.

[11]. الارشاد فى الكلام، ص 424.

[12]. شرح سنن الترمذى، ج 13، ص 229.

صفحات: 1· 2